مقدمه
فرض کنید گوشی را از جیبتان بیرون میآورید و میخواهید قفلش را باز کنید. دو راه دارید؛ انگشتتان را روی سنسور بگذارید یا اینکه فقط به صفحه نگاه کنید تا چهره شما را بشناسد. هر دو روش سریع و راحت هستند؛ اما واقعا کدام یک از آنها امنتر است؟ در این مقاله قرار است بررسی کنیم اثر انگشت یا تشخیص چهره، کدام یک امنیت بیشتری دارد و بهتر کار میکند؟

احراز هویت بیومتریک چیست؟
احراز هویت بیومتریک یک فناوری هوشمند است که از ویژگیهای منحصربهفرد بدن ما مانند اثر انگشت، چهره، صدا و حتی اسکن عنبیه چشم برای شناسایی هویتمان استفاده میکند. اگر کارت بانکی شما رمز داشته باشد، هرکسی که رمز آن را بلد باشد میتواند از آن استفاده کند؛ اما اگر برای ورود به حساب بانکی خودتان نیاز به اثر انگشت داشته باشید، فقط خودتان میتوانید وارد آن شوید، چون هیچ کس اثر انگشت منحصربهفرد شما را ندارد.

اثر انگشت یا تشخیص چهره چطور کار میکند؟
وقتی شما دستتان را روی سنسور گوشی یا قفل دیجیتال میگذارید، دستگاه با استفاده از الگوریتمهای پیشرفته، خطوط و منحنیهای منحصربهفرد انگشت شما را ثبت میکند و با اطلاعاتی که قبلا ذخیره شده مقایسه میکند، اگر تطابق داشته باشند، قفل باز میشود.

همچنین وقتی به گوشی نگاه میکنید، دوربین شروع میکند به اسکن چهره شما و نقاط مختلف صورت شما مانند فاصله بین چشمها، شکل بینی و فرم کلی صورت را آنالیز میکند. جالب اینجاست که بدانید گوشیهای پیشرفتهای مانند آیفون از حسگرهای سه بعدی استفاده میکنن، اما گوشیهای ارزانتر ممکن است عملکرد ضعیفی در دقت تشخیص چهره داشته باشند و تنها با یک عکس هم فریب بخورند!

مقایسه امنیتی؛ اثر انگشت امنتر است یا تشخیص چهره؟
برای اینکه بدانیم اثر انگشت یا تشخیص چهره کدام امنتر است، نیاز داریم ملاکهایی مانند احتمال فریب خوردن و خطای تشخیص را بررسی کنیم. واقعیت این است که احتمال فریب خوردن در هر دوی اینها وجود دارد، اگر اثر انگشت شما روی جایی مثل لیوان و یا صفحه لمسی گوشی باقی بماند، ممکن است یک فرد حرفهای بتواند با یک قالب سیلیکونی اثر انگشت شما را جعل کند و قفل هوشمند دستگاههای مختلف را با آن باز کند. همچنین تشخیص چهره ساده که بدون حسگر سهبعدی است، گاهی ممکن است با یک عکس از چهره شما فریب بخورد.
بیشتر بخوانید: احراز هویت الکترونیک
درباره خطای تشخیص در اثر انگشت یا تشخیص چهره هم باید بگوییم اگر دست شما خیس، چرب یا زخمی باشد، سنسور اثر انگشت ممکن است کار نکند. همچنین تشخیص چهره در جایی که نور کمی وجود دارد یا روی چهره فرد عینک یا ماسک است، سختتر عمل کند. بنابراین میتوان نتیجه گرفت اگر گوشی یا قفل دیجیتالی که استفاده میکنید، حسگر پیشرفته داشته باشد، تشخیص چهره امنتر است. ولی در کل، اثر انگشت قابل اطمینان است و به سختی جعل میشود.
مزایا و معایب اثر انگشت یا تشخیص چهره
اگر بخواهیم از مزایا و معایب قفل اثر انگشتی بگوییم، باید بگوییم که مزیت آن سرعت بالا در شناسایی، سختی جعل و کپی کردن است. همچنین استفاده از آن تقریبا راحتتر به نظر میرسد، چون که نیازی به نور مناسب با موقعیت خاص چهره ندارد. از طرفی، اثرانگشت میتواند معایبی نیز داشته باشد؛ به طور مثال اگر انگشت شما زخمی یا مرطوب باشد، کار نمیکند یا اینکه احتمال سرقت اثر انگشت از سطوح مختلف وجود دارد.
بیشتر بخوانید: نقش هوش مصنوعی در پروژه های الکترونیکی
درباره مزایای تشخیص چهره برای قفل هوشمند نیز باید گفت استفاده از آن بسیار راحت است. شما به گوشی یا دستگاه ورود و خروج نگاه میکنید و قفل دیجیتال آن باز میشود. همچنین با توجه به اینکه نیازی به لمس ندارد برای دستگاههای عمومیتر مثل ورود و خروج، بهداشتیتر است. اما این روش معایبی نیز میتواند داشته باشد؛ مثلا ممکن است در نور کم یا در شرایط تغییرات چهره مانند گذاشتن یا زدن ریش، عینک و ماسک، دقت آن بسیار کم شود. همچنین در مدلهای سادهتر، امکان فریب دادن با عکس وجود دارد.

محدودیتهای فناوری بیومتریک
حتی بهترین فناوریهای بیومتریک هم کاملا بینقص نیستند. همانطور که در بخش قبل هم توضیح دادیم هر کدام از این روشهای احراز هویت هوشمند مزایا و معایب خاص خودش را دارد. پس بهترین روش برای تضمین امنیت قفل بیومتریک، استفاده از سیستمهای امنیتی متشکل از چند روش مانند رمز عبور و بیومتریک است به عنوان مثال، بعضی از بانکهای برای ورود به اپلیکیشن موبایلی از اثر انگشت و رمز عددی با هم استفاده میکنند تا امنیت سیستم خود را ارتقاء دهند.
آینده اثر انگشت و تشخیص چهره
با پیشرفت هوش مصنوعی و الگوریتمهای تشخیص چهره میتوان به آینده فناوری احراز هویت بیومتریک بسیار امیدوار بود؛ زیرا در آینده، تکنولوژیهای بیومتریک هوشمندتر میشوند و میتوانند دقت بالاتری داشته باشند بنابراین میتوان گفت ترکیب هوش مصنوعی با سیستمهای امنیتی باعث میشود جعل اثر انگشت و تشخیص چهره تقریبا غیرممکن شود. همچنین میتوان پیشبینی کرد که قفلهای هوشمند چند عاملی یعنی ترکیب اثرانگشت، چهره و رمز عبور بیشتر شود.
نتیجهگیری؛ اثر انگشت یا تشخیص چهره؛ کدام یک بهتر است؟
اگر برای شما امنیت مهمتر از راحتی استفاده است؛ قطعا اثر انگشت گزینه بهتری است، چون که سختتر جعل میشود. اما اگر میخواهید سریع و بدون لمس کردن قفل دیجیتال ابزارهای خود را باز کنید، تشخیص چهره گزینه راحتتری است. با این حال پیشنهاد ما به شما استفاده از سیستمهای چند عاملی با تشخیص چهره است؛ سیستمهایی ترکیبی مانند اثر انگشت و تشخیص چهره برای امنیت و راحتی بیشتر است. در جدول زیر میتوانید مقایسه احراز هویت با الگوریتم تشخیص چهره و اثرانگشت را مشاهده کنید.
اثر انگشت | تشخیص چهره |
امنیت کمتر | امنیت بیشتر |
نیاز به لمس دستگاه دارد | بدون تماس |
دقت بالا | دقت کمتر |
منحصربهفرد است، حتی در دوقلوها تکرار نمیشود | امکان شباهت بین افراد، مخصوصاً دوقلوها، وجود دارد |
فقط از فاصله نزدیک قابل شناسایی است | از راه دور هم قابل شناسایی است |
پایدار است و با افزایش سن تغییر زیادی نمیکند | ممکن است با افزایش سن تغییر کند |
نیاز به سختافزار و نرمافزار خاص دارد | میتواند فقط با نرمافزار کار کند یا از تصاویر قبلی استفاده کند |
ممکن است برخی افراد اثر انگشت نداشته باشند | همه افراد ویژگیهای چهره دارند |